Projekty Współpracy
„Rozwój ekomuzeów na rzecz promocji turystyki na obszarach wiejskich i małych miast”
Ekomuzea to sieć atrakcji w terenie prezentujących „żywe” dziedzictwo przyrodnicze, historyczne i kulturowe regionu, które jednocześnie pozwalają w wyjątkowy sposób zobaczyć, poznać i doświadczyć różnych wartości regionu. Ekomuzea są kluczowym narzędziem rozwoju turystyki na obszarach, na których działają partnerskie LGD - ich zadaniem jest stymulowanie tego rozwoju poprzez promocję lokalnych wytwórców, ochronę zasobów naturalnych i kulturowych oraz odkrywanie miejscowego dziedzictwa. Każdy z partnerów na swoim obszarze posiada wysoki potencjał produktów i usług lokalnych czy ofert turystycznych.
Choć LGD uczestniczące w projekcie współpracy posiadają odmienne systemy zarządzania i promocji ekomuzeów, jak również są na innym etapie ich rozwoju, to łączy je wykorzystanie tego narzędzia do rozwoju obszaru opartego na specyfice każdego z regionów:
Na obszarze Doliny Karpia w 2014 roku w ramach realizacji projektu współpracy ze środków Programu Operacyjnego „Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich na lata 2007-2013” powstało Ekomuzeum Doliny Karpia. Obecnie skupia 46 członków, którymi są organizacje pozarządowe, instytucje kultury, rybacy, rękodzielnicy i osoby fizyczne prezentujące dziedzictwo lokalne w postaci: izb regionalnych, pasiek, gospodarstw rybackich, łowisk wędkarskich, ogrodu sensorycznego, galerii sztuki, wycieczek edukacyjnych, spływu galarem i szeregu innych. Ekomuzeum Doliny Karpia zaprasza w ciekawe zakątki, gdzie można podziwiać malownicze krajobrazy, poznać unikatową przyrodę, dowiedzieć się, na czym polega gospodarka stawowa oraz posmakować lokalnej kuchni, szczególnie potraw z wyjątkowych, hodowanych na miejscu ryb. Ekomuzeum Doliny Karpia to także okazja do spotkania z pasjonatami, którzy nie tylko opowiadają o swojej działalności, prezentują niezwykłe wyroby ale też uczą jak można je zrobić samemu. Liczba członków Ekomuzeum Doliny Karpia z roku na rok rośnie.
Pomysł ekomuzeum, scalającego produkty ekologiczne–tradycyjne-turystyczne powiatu chrzanowskiego, powstał już w 2005 roku na „warsztatach ożywienia społecznego” mających na celu znalezienie rozwiązań dla wyjścia z sytuacji kryzysu gospodarczego i bezrobocia. To wtedy powoli i nieśmiało zaczęły pojawiać się głosy o potencjale powiatu chrzanowskiego związanym z turystyką weekendową opartą o ekologię, zasoby przyrodnicze oraz kulturowo-historyczne oraz o ekomuzeum, które te atrakcje mogłoby powiązać i promować. To wtedy pierwszy raz pojawiło się hasło „chrzanolandia”. Przez wiele lat nie robiono wiele w zakresie rozwoju idei ekomuzeum. W 2010 roku Lokalna Grupa Działania „Partnerstwo na Jurze”, jako nowa organizacja, rozpoczęła rozmowy z gminami na temat powrotu do tej idei. W 2011 roku gminy oraz powiat zdecydowały o przekazaniu jeszcze nie istniejącej nazwy marki do Lokalnej Grupy Działania. Wówczas nazwa została opatentowana i rozpoczął się proces integracji eko zasobów – Ekomuzeum Chrzanolandii. Aktualnie dla Ekomuzeum działa 29 Kół Gospodyń Wiejskich, Koła Łowieckie, ZHP. W ramach marki powstały trzy miejscowości tematyczne: Zaginiona Wioska, Wioska u źródła oraz Wioska pod skałą. Zarejestrowano 3 potrawy na liście potraw tradycyjnych. W bazie Chrzanolandii znajduje się ponad 70 twórców ludowych, rzemieślników, rękodzielników. Jej produktami są: jarmark cudów, szkoła pachnąca tradycją, PrzySmaki Chrzanolandii, Ziemniaczysko pod Lipowcem, Chrzanowski Jarmark Bożonarodzeniowy, parada trzech króli oraz szlak trasą ucieczki rotmistrza Witolda Pileckiego z KL Auschwitz. Chrzanolandia zaprasza w ciekawe zakątki, gdzie można podziwiać malownicze krajobrazy, poznać przyrodę – unikatowe na skalę polski atrakcje geologiczne, posmakować lokalnej kuchni między innymi potraw wpisanych na ministerialną listę produktów tradycyjnych, przeżyć przygodę w miejscowościach tematycznych, zapoznać się
z folklorem i kulturą Krakowiaków i Ślązaków, odkryć tajniki zapomnianego rzemiosła. Ekomuzeum to także okazja do spotkania z pasjonatami, którzy nie tylko opowiadają o swojej działalności, prezentują niezwykłe wyroby ale też uczą jak można je zrobić samemu.
Gminy obszaru Lokalnej Grupy Działania „Gościniec 4 żywiołów”: Lanckorona, Mucharz, Stryszów i Kalwaria Zebrzydowska znajdują się na terenie powiatu wadowickiego. Najważniejsze potencjały przyrodniczo-kulturowe gmin zostały zdefiniowane w nazwach żywiołów przypisanych do gmin:
Kalwaria Zebrzydowska – Drewno. Jednym z najatrakcyjniejszych miejsc jest Zespół Kulturowo-Krajobrazowy Klasztoru i Parku Pielgrzymkowego O.O. Bernardynów Obszar Sanktuarium Maryjnego wraz Dróżkami Kalwaryjskimi, wpisany w 1999 roku na listę Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Naturalnego UNESCO. To tutaj wiele wieków temu sprowadzali się cieślowie i snycerzy oraz rzeźbiarze aby uczestniczyć w budowie
i powstawaniu sanktuarium, a potem zająć się produkcją mebli z czasem tworząc tradycyjny styl mebli kalwaryjskich.
Lanckorona – Powietrze. Miejscowość na wzgórzu z wyjątkową architekturą drewnianych domów z charakterystycznymi podcieniam, krytych gontem i lanckorońskimi zabytkowymi willami należy do wyjątkowych. Opisywana i malowana w różnych porach roku była dla wielu artystów miejscem odpoczynku i pracy. Dziś wraca do świetności, kusi malowniczymi widokami, otwartymi pracowniami, spokojem i romantycznością oraz takimi wydarzeniami jak “Romantyczna Lanckorona “ czy zimowy festiwal “Anioł w Miasteczku”.
Mucharz- Woda . Zbiornik wodny w Świnnej Porębie powstawał bardzo długo, dziś będzie jednym z największych akwenów do rekreacji wodnej w pobliżu Krakowa. W ramach współpracy gmin i organizacji pozarządowych znajdujących się w otoczeniu zbiornika tworzony jest zintegrowany produkt turystyczny „Kraina Jeziora Mucharskiego”. Gmina pełna atrakcji historycznych jak i również nowych inwestycji służących turystyce i rekreacji.
Stryszów- Ziemia. To gmina bogata w tradycyjne i ekologiczne rolnictwo oraz sadownictwo. W wyniku realizacji projektu „Produkt lokalny Małopolska…” w Bugaju Zakrzowskim powstał pierwszy w Polsce Inkubator Kuchenny, którego podstawowym zadaniem jest umożliwienie rolnikom i producentom w sposób oficjalny wytwarzanie spożywczych produktów lokalnych.
LAG Zeitkultur Oststeirisches Kernland zrealizowało szereg projektów związanych z wykorzystaniem lokalnego dziedzictwa kulturowo-historycznego i przyrodniczego, a których rezultaty przyczyniły się do pojawienia się idei ekomuzeum:
- z zakresu tworzenia marki ekomuzeum CultTrips - regionu który ma wspólną wizualizację opakowań, marketingu, swoje sklepy z lokalnymi produktami, w którym przeprowadzono proces angażowania partnerów do projektu, tworzenia marki, która jest budowana na historii, temacie, opowieści, dająca kupującemu nie tylko gwarancję jakości ale też cząstkę historii, ludzi.
- Cultlands, który zakładał ekologiczne oraz ekonomiczne wykorzystania potencjału europejskich krajobrazów kulturowych z porównaniem rozwoju produktów oraz ich szans rynkowych (np. agroturystyki)
- SlowTrawel rozumianej jako SlowFood oraz SlowMotion tak aby stworzyć potencjalnemu turyście niepowtarzalną całościową ofertę, która zanurza się w kulturze i w zaciszu własnego regionu.
Poprzez wszystkie te działania i chęć stworzenia całościowej oferty turystycznej wschodniej Styrii stworzono uzupełniającą się sieć ekomuzeów m.in. poprzez objęcie ochroną
i konserwacją 100 letnich tradycyjnych austriackich domów, skansenów, pracowni rzemieślniczych, starodawnych sadów owocowych, tradycyjnych buschenschank, pasiek itp.
Ekomuzeum LAG Zeitkultur Oststeirisches Kernland zaprasza w ciekawe zakątki, gdzie można podziwiać malownicze krajobrazy, poznać unikatową przyrodę, dowiedzieć się, na czym polega SlowTravel oraz posmakować lokalnej kuchni w Buschenschank - potrawy przygotowywane są tam na miejscu z lokalnych ekologicznych składników. Ekomuzea wschodniej Styrii to także okazja do spotkania z pasjonatami, którzy nie tylko opowiadają o swojej działalności a również potrafią zainspirować wiedzą, miłością do regionu i lokalnej tradycji.
Działania w projekcie koncentrowały się na realizacji przez poszczególnych partnerów głównych zadań takich jak:
- Przeprowadzenie kampanii informacyjno – promocyjnej ekomuzeów: W ramach realizacji kampanii informacyjno-promocyjnej ekomuzeów wydano materiały informacyjno-promocyjne, utworzono infrastrukturę turystyczną, utworzono pakiety turystyczne na bazie obiektów i ofert turystycznych ekomuzeów, promocję ekomuzea w mediach oraz zorganizowano konferencje podsumowującej realizację Projektu współpracy.
- Wymiana wiedzy i doświadczeń w procesie zarządzania i promocji ekomuzeów: W ramach realizacji zadania związanego z wymianą wiedzy i doświadczeń w procesie zarządzania i promocji ekomuzeów zorganizowano wizyty studyjne i szkolenia, zarówno u Partnera zagranicznego, jak i Partnerów krajowych.
- Narzędzia wspomagające proces zarządzania i promocji ekomuzeów: W ramach realizacji tego zadania przygotowano narzędzia wspierające proces wdrażania i promocji ekomuzeów w postaci portali internetowych.